Zondag was een koude douche. Ik ga niet rond de pot draaien, ik heb – snowflake die ik ben – liggen bleiten gelijk een klein kind. De combinatie van een grotere overwinning voor het VB dan ik had ingeschat en de teleurstelling rond de gemiste grondstroom van Groen, dat was me even te veel. Ik denk dat ik de five stage of grief ondertussen wel doorlopen heb, al was m’n allereerste idee maandagochtend toch vooral “lap, zeven jaar voor niks gewerkt”. Ik heb in die afgelopen 72 uur gaandeweg wat gedachten bijgehouden en ik smijt ze hier, ongestructureerd en onsamenhangend. Een ongewoon format voor een ongewone tijd.
—
Anuna en Kyra, ik verwijt jullie niets, jullie klimaatsignaal is nodig en luid. Nu wordt het tijd om te schakelen. Stop met dat klimaatspijbelen elke donderdag en bouw mee de toekomst die je wil op. In plaats van jezelf in troepjes kosmopolitische jeugd te verzamelen in de straten van Brussel, ga naar het lokale rusthuis of de technische school om de hoek en praat daar over hun bezorgdheden en luister naar die van jou. Probeer hen niet te overtuigen, maar zoek een verhaal waar je beiden in gelooft.
—
Volgens mij ligt de oplossing niet bij het opschuiven naar rechts, zoals Miet Smet betoogt, maar net naar het zoeken naar wat ons bindt om daarop verder te bouwen. Verder bouwen vanuit het geloof dat elke verzuchting er kan en mag zijn, maar niet elke oplossing wenselijk is, aan alle zijden van elk spectrum.
—
Het is niet omdat je stemt op racistische fascisten dat je er zelf eentje bent. Al is die lijn dunnetjes. Mensen hebben verzuchtingen waardoor ze massaal op hun eigen manier “foert” zeggen tegen “de politiek”. Als hoofd publiekswerking bij Groen zag ik vanalles voorbij komen: de migratie, zeker, antipolitiek ook. Net als de vrees om niets meer met de auto te mogen doen, of met het vliegtuig, of hoe ze in godsnaam langer moeten werken in een ploegenstelsel aan de band bij een multinational die voor het minst dreigt te vertrekken uit ons land, of om wie de kosten moet dragen voor een propere toekomst.
—
De uitslag was duidelijk: in een aanzienlijk deel van dit land is het gedachtegoed van heel-rechts (N-VA) en extreemrechts (Vlaams Belang) aantrekkelijk bij de meerderheid van de bevolking. Besef dus wanneer je nog eens samenzit met je progressieve vrienden, of die collega’s met hun open blik op de wereld, dat je dan samenzit met een minderheid. Dat is geen reden om negatief te zijn of bij de pakken te blijven zitten, laat het een aanzet zijn tot actie.
—
Het venster van Overton lijkt opgeschoven naar de extremen, op rechts en op links, iets wat het venster schijnbaar niet toelaat. Tot je een andere as trekt: eentje die gaat van zachte nuance naar schreeuwerig extreem. En die middenpositie ligt nu duidelijk buiten het bespreekbare, ligt buiten hetgeen wat maatschappelijk aanvaard wordt. Misschien moeten we dat dan ook maar niet meer doen, zonder mee te gaan in enige extreme recepten. De verpakking rond een boodschap heeft ook z’n waarde.
—
De analyse over welke externe factoren een rol hebben gespeeld zal nog wel even duren. Dat was bij de Brexit en bij Trump ook het geval. En los van dat het nuttige analyses zijn over hoe de media en technologie een megafoon kunnen zetten op bepaalde boodschappen, is de oorzaak elders leggen voor mij net iets te makkelijk. Wat zou je zelf kunnen doen, if anything?
—
Ik zag al oproepen om naar de pagina van Vlaams Belang te gaan en alle vrienden die de pagina leuk vinden te ontvrienden. Niet dat ik denk dat je aan die mensen veel belang (ha!) hecht als je dat zomaar kan, toch denk ik dat het versterken van je eigen bubbel echt niet de manier is om die kloof te overbruggen. En, nee, die mensen hebben geen goesting om bruggen te bouwen en daarover te stappen, maar om zelf de deur dicht te doen, dat vind ik toch ook wat fors. Lees bijvoorbeeld af en toe eens wat op Doorbraak staat, of ga zelf eens langs – liefst niet op een lege maag – op 4chan, of volg een aantal “belangrijke” rechtse stemmen op Twitter. Al was het maar bij wijze van te weten wat er aan de andere kant gebeurt.
—
Vlaanderen bestaat uit twee democratieën: de stad en het platteland.
—
Veel mensen, vaak laagopgeleid, hebben het gevoel dat er door de culturele elite, die wij “de middenklasse” zijn gaan noemen, op hen wordt neergekeken. Ik kan me daar wel iets bij voorstellen wanneer ik andere ouders continu commentaar hoor geven aan de dames van de crèche wanneer zij “na een zware dag in Brussel” hun kind komen afhalen en de sokjes vermist zijn. Of wanneer je aan de kassa staat in de supermarkt en je mensen tijdens het afrekenen gewoon ziet verder”werken” op hun iPhone om daarna de kassaheer geen glimlach te gunnen. Ik dacht altijd dat dat maar een gevoel was, maar de laatste dagen op Twitter en Facebook begin ik dat serieus in vraag te stellen. Ik vind mezelf daar helemaal niet in terug, zonder hen – en ja, ook zonder jou – zou de wereld een mindere plek zijn.
—
Er zijn ook progressieve mensen die niét naar hippe koffiebars gaan, hoor.